Định cư Mỹ từ lâu đã là mơ ước của nhiều người Việt và họ đã, đang và sẽ tìm mọi cách để được đến Mỹ. Người thì mòn mỏi chờ đợi từ 10-14 năm để đi theo diện đoàn tụ, người thi đi bằng đường du lịch và trốn ở lại. Nhưng có lẽ thông dụng nhất vẫn là kết hôn với một công dân hay một thường trú nhân hợp pháp ở Mỹ.
Những giao dịch hôn nhân này thường được ràng buộc bằng một bản hợp đồng hoặc thỏa thuận ngầm giữa 2 bên để qua mặt pháp luật dưới nhiều hình thức tinh vi. Nhưng dù là hình thức nào đi nữa họ cũng phải chứng minh cho Sở di trú Mỹ (USCIS) rằng hôn nhân này xuất phát từ tình cảm đôi lứa đơn thuần chứ không phải vì mục đích sang Mỹ định cư. Thường thì ở diện này, 2 bên sẽ li hôn và kết thúc hợp đồng khi người được bảo lãnh đã có thẻ xanh.
Những câu chuyện kết hôn giả để được định cư Hoa Kỳ
Chị Lê Thị Sâm Huyền (ở phường 17, quận Gò Vấp, TP.HCM) được người quen bên Mỹ giới thiệu, chỉ mất 25.000 đôla lấy một Việt kiều Mỹ, cộng các chi phí tổ chức cưới, phụ phí khác “tổng thiệt hại” gần 30.000 đôla, vẫn rẻ hơn phải bỏ 300.000-500.000 đôla để được làm công dân Mỹ. Sang đó, nghề làm nail dễ kiếm sống, sau 5 năm, chị sẽ ly dị anh chồng Việt kiều và đón các con sang, bọn trẻ học hành không mất tiền…
Tính toán thế, chị quyết định làm các thủ tục li dị người chồng Việt Nam, đợi cả năm sau mới tiến hành các thủ tục sang Mỹ chơi, gặp gỡ, dàn dựng các bộ ảnh gặp gỡ, hẹn hò, tình tứ với tay Việt kiều, rồi về cả TP.HCM ăn uống, du lịch… để đường dây làm hộ chiếu có đủ các thủ tục làm đăng ký kết hôn tại Mỹ.
Sau khi tổ chức lễ cưới rất hoành tráng tại một nhà hàng lớn ở Tân Bình, chị Huyền theo “chồng” sang Mỹ, đến giờ, sau 3 năm, cuộc sống vẫn khó khăn nên ý định đón chồng con đoàn tụ chưa thực hiện được. “Đến tiền chuẩn bị về Việt Nam thăm con khoảng 2.000 đôla mà còn chưa tích góp đủ”, chị Huyền chua xót tâm sự.
V là nhân viên trong một công ty về dịch vụ du lịch tại TPHCM, người thân trong gia đình định cư ở Mỹ. Không hiểu người thân này dụ dỗ những gì mà V và gia đình đồng ý mai mối để kết hôn giả với một Việt kiều có quốc tịch Mỹ, mục đích để được bảo lãnh xuất cảnh định cư sang Mỹ, chứ không chung sống thành vợ chồng, sau khi định cư, đủ thời hạn ly hôn theo pháp luật Mỹ thì sẽ ra tòa làm thủ tục chia tay! Việc kết hôn, làm thủ tục, vấn đề tiền bạc, chi phí đi lại cho “chú rể”… đều có thỏa thuận, lập thành văn bản viết tay với các điều khoản rõ ràng. Nhưng…..
Vi phạm hợp đồng
Không biết đã được ai tư vấn, làm các thủ tục, đặc biệt là phần nghi thức cưới xin theo phong tục của người Việt Nam, rồi việc chuẩn bị các giấy tờ tài liệu, hình ảnh… được hai bên chuẩn bị rất chu đáo, mọi thứ có thể nói là y như thật! Chính vì “kịch bản” này mà trong thời gian lưu trú ở Việt Nam để làm các bước đăng ký và tiến hành nghi thức kết hôn “chú rể” đã… phải lòng “cô dâu”. Sau lễ cưới, “chú rể” không về ở tại khách sạn như thỏa thuận mà về ở hẳn trong nhà của V.
Cũng không biết đã nghe ai bày vẽ: Đã là vợ chồng thì phải chụp cảnh hai người ở chung, ngủ chung trông thật… sexy thì khi phỏng vấn người ta mới tin tưởng và cấp visa cho. Vì vậy, V đã mua máy ảnh về để hai người dàn cảnh chụp tự động. V không ngờ đây là giai đoạn mà “chú rể” đã “bẻ chìa” đòi làm chồng thật và đêm hôm ấy “tai nạn” đã xảy ra… Biết nói với ai, tố cáo với ai đây trong khi hai người đã chính thức đăng ký kết hôn và làm đám cưới (!?).
Trong thực tế, có cả những trường hợp đã được xuất cảnh sang nước ngoài, nghĩ là hợp đồng về cơ bản đã thực hiện xong. Tuy nhiên, tại xứ người, vẫn có trường hợp người đàn ông đã không giữ đúng lới hứa, giở trò: Đòi làm chồng thật hoặc chỉ “đòi” để thỏa mãn nhu cầu về sinh lý. Nếu không đồng ý sẽ bị họ gây khó đủ điều, không chịu ly hôn, thậm chí có trường hợp còn dọa sẽ tố cáo việc kết hôn giả tạo, vi phạm luật nhập cư…
Hậu quả pháp lý và những hệ lụy hôn nhân giả định cư Mỹ
Vì có rất nhiều trường hợp sử dụng cách này nên nhân viên Sở Di trú kiểm tra rất chặt chẽ và mỗi năm có hàng trăm trường hợp người Việt bị trục xuất về nước và cấm vĩnh viễn nhập cư Mỹ khi bị phát hiện là hôn nhân giả. Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Pew, năm 2011 có 40,4 triệu người nhập cư đang sinh sống tại Mỹ, với gần 11,5 triệu người nhập cư và cư trú bất hợp pháp. Trong đó Việt Nam khoảng 170 nghìn (chiếm 2%).
Tại Mỹ, Sở Di trú (USCIS) rất nghiêm khắc với nạn kết hôn giả, cơ quan này có thể được phép phạt với một bản án tù giam đến 10 năm và buộc phải nộp tiền phạt lên đến $ 250.000 tiền phạt. Việc thỏa thuận kết hôn giả là vi phạm pháp luật và việc sử dụng giấy chứng nhận kết hôn đó để bảo lãnh xuất cảnh cũng là vi phạm luật nhập cư của cả Mỹ và Việt Nam. Trường hợp của chị V, và các trường hợp tương tự khác, về mặt pháp lý hai người đã là vợ chồng. Nếu không có bằng chứng nào cho rằng việc kết hôn là giả tạo và cũng không có cơ quan chức năng nào xử lý, như hủy bỏ hoặc thu hồi giấy chứng nhận kết hôn thì hôn nhân của hai người mặc nhiên được pháp luật công nhận, bảo vệ và đương nhiên phát sinh các quyền và nghĩa vụ của vợ chồng, trong đó có quyền sống chung, cùng nhau xây dựng hạnh phúc gia đình…
Lẽ tất nhiên, giữa họ thông thường đều có thỏa thuận, có thể bằng miệng hoặc bằng văn bản, song những thỏa thuận này chỉ là những ràng buộc, cam kết mang tính nội bộ giữa hai người với nhau, chứ khi có tranh chấp xảy ra không ai dám lấy ra làm bằng chứng để nhờ pháp luật can thiệp, giải quyết.
Cho nên, có nhiều trường hợp đương sự phải “ngậm bồ hòn làm ngọt”, nếu một bên lật lọng, “bẻ chìa” như trường hợp của chị V, hoặc có những trường hợp qua phỏng vấn bị nghi ngờ hôn nhân giả tạo, họ đã bị cơ quan chức năng từ chối cấp hôn thú, từ chối cấp visa, hoặc xuất cảnh được phải sống trong nơm nớp lo sợ, vì nếu bị phát hiện vẫn có thể bị trục xuất về nước. Cũng có người gặp thuận lợi khi xuất cảnh nhưng lại gặp khó khi ly hôn, do “người kia” không hợp tác, không tạo điều kiện, để ly hôn được cũng rất vất vả nơi xứ người.
Ngoài ra, có những trường hợp, không đi được hoặc nửa chừng đương sự không chịu bảo lãnh thì khó có thể kiện để đòi lại tài sản, coi như “tiền mất tật mang”, mà sự mất mát tiền bạc này không hề nhỏ so với thu nhập của người Việt Nam. Cho nên, đây cũng là bài học chung cho những ai có tư tưởng vọng ngoại bằng hôn nhân giả. Những cô dâu, chú rể này vừa vi phạm pháp luật vừa đối diện với nhiều rủi ro, bất trắc không lường trước được.
Nghi Phương
